سوء تغذیه کودکان

وقتی وزن و قد کودکی از حد عادی کمتر باشد به آن سوء تغذیه میگویند. سوء تغذیه کودکان عموما به خاطر کمبود مواد غذایی است چرا که برای رشد طبیعی کودک بایستی غذای کافی به بدن برسد و ویتامین، پروتئین و مواد مورد نیاز بدن تأمین شود , زیرا در صورت عدم تأمین این موادضروری، کودک از نظرتغذیه دچار سوتغذیه میشود.به عبارت دیگر عدم توازن گروه‌های مختلف مواد غذایی در رژیم غذایی. اگر سوء تغذیه ادامه پیدا کند تبدیل به سوء تغذیه مزمن می‌شود و درمان آن دشوار میشود.

سازمان جهانی بهداشت اعلام کرد، سوء تغذیه مهم‌ترین عامل تهدید کننده‌ی سلامت عمومی در جهان و بزرگترین عامل مرگ و میر کودکان میباشد. در دهه 1380  برخی آمارها نشان دهنده این بود که در هر پنج ثانیه یک کودک جانش را به سبب گرسنگی از دست میدهد.

تغذیه صحیح و مناسب کودک وسیله ای است که سلامت و رشد او را تضمین می کند. اگر کودکی تغذیه ی کافی و کامل نداشته باشد نه تنها سلامت جسمانی – ذهنی او به خطر می افتد ، بلکه سیستم ایمنی بدن او نیز آسیب پذیر و ضعیف می شود.

به دنبال این ضعف و کمبود، کودک مستمر ابتلا به بیماریهای گوناگون و کم اشتهایی می گردد و این چرخه ی معیوب حاصلی به غیر از سوء تغذیه ، ناراحتی های گوارشی – کلیوی و عدم رشد مغز و اعصاب کودک نخواهد داشت. باید در نظر داشت که رشد، فزایندی مستمر و غیر قابل برگشت است.

از این رو والدین – به ویژه مادر که نهایت سعی و تلاش او رسیدگی به وضعیت خوراک و سلامت جسمی کودک است باید به اهمیت رسیدن مواد اولیه و مغذی مورد نیاز برای رشد مناسب کودک واقف باشند. اگر کودکان در سال های نخست رشد خود دچار کمبود مواد غذایی وضعف بنیه ی جسمانی شوند طبیعی است در نوجوانی و جوانی که به انرژی و تحرک بیش تری احتیاج دارند، دچار نقص و ناراحتی خواهند شد.

کودکی که از سوء تغذیه رنج می برد ، قدرت یادگیری ، فهم و درکش هم پایین می آید و نمی تواند دروس و مفاهیم درسی کلاسی اش را به خوبی فراگیرد. بنابر این هر گونه بی توجهی نسبت به عادات تغذیه ای کودک ، موجب کاهش توانمندی های جسمی و ذهنی او می شود.

نیاز های ضروری بدن کودکان

میزان انرژی مورد نیاز کودکان مدرسه ای به دلیل تفاوت در اندازه بدن، میزان تحرک و سرعت رشد، متفاوت است و اگر انرژی مورد نیاز کودکان از طریق کوبوهیرات و چربی تأمین نشود، پروتئینی که باید صرف رشد و ترمیم بافت های بدن شود، برای تأمین انرژی به مصرف می رسد.

غلات (نان کامل یا غنی‌شده، یک ساندویچ با آرد سفید، برنج قهوه‌ای یا پنکیک آرد گندم), ویتامین ها(مکمل‌های حاوی ویتامین و مواد معدنی ) ,میوه و سبزیجات پروتئین( مواد پروتئینی گوناگون مانند تخم‌مرغ، ماهی، گوشت گوسفند، لوبیا و عدس., شیرو لبنیات(یک لیوان شیر ماست، پنیر و کشک) از جمله نیازهای ضروری بدن کودکان می باشد.

متخصص گوارش اعلام کرد: بچه‌های طبیعی بعضی روزها غذای کافی می‌خورند و بعضی روزها غذای کمی میخورند که این حالت طبیعی است. حال اگر والدین این اطلاعات را نداشته باشد کودک را تحت فشار قرار میدهند و بچه هم مقاومت و یا به عبارت دیگر لجبازی می‌کند.او همچنین نقش ژنتیک در لاغر یا چاق بودن بچه‌ها را کم اثر شمرد.

درمان سوء تغذیه

شما باید علت  سوء تغذیه را برای درمان کودک جستجو کنید. اگر علت یک مشکل و اختلال پزشکی باشد، بیمار از همان ابتدا باید مورد درمان قرار گیرد.

عمومیترین راه درمان سوتغدیه رعایت کردن رژیم غذایی مربوطه(یک رژیم غذایی منحصر به فرد و در عین حال مجموعه‌ای از مکمل‌های غذایی، بسته به شدت سوء تغذیه) با مراجعه به پزشک متخصص و تست و آزمایش میباشد.

در صورتی که پزشک تشخیص دهد سو هاضمه بسیار شدید و وخیم باشد از لوله‌ی تغذیه از بینی برای رساندن مواد لازم به بدن کودک استفاده می‌کند. این درحالیست که وضعیت سوءتغذیه کودک بسیار شدید است. در صورتی که کودک به سوءتغذیه‌ی مزمن مبتلا باشد، پزشک علاوه بر درمان های مراحل قبل مراجعه مکرر ودرمان‌های بالینی را پیشنهاد می‌کندو کودک تحت نظارت دقیق نگهداری می‌شود تا مطمئن شوند بهبودی کودک در مسیر موفقیت قرار گرفته‌است .

وقتی سو تغذیه کودک پایان یافت،  برای جبران کمبود وزن , غذای اضافی لازم است .یک وعده غذای اضافی در روز به‌مدت یکی دوهفته پس از بهبود بیماری بهترین روش است. کودک تا زمانی‌که به وزن قبل از بیماری خود برنگشته این روند ادامه دارد.همچنین پیشگیری از بیماری‌ها، لازمه رشد منظم کودک است.

در روشهای سنتی برای بهبود سو تغذیه و رفع کمبود ویتامین‌های کودکان استفاده از «انگور» بسیار توصیه شده است.همچنین برای رفع فقر غذایی کودکان انگور سفید الویت بالاتری نسبت به انگور سیاه دارد. خود میوه انگور نیز از آب انگور دارای مواد مغذی بیشتری است؛ اما  آب آن سریعتر اثر خود را بر بدن کودک میگذارد.

جلوگیری از سوء تغذیه کودکان

در دوره بارداری عامل اولیه بوجود آمدن و شکل گیری سوءتغذیه در نوزادان وکودکان ناتوانی در شیردهی مادران پس از تولدآنها به شمار می روند . پس اساسی‌ترین راه برای جلوگیری از سوء تغذیه‌ی کودک، تغذیه با شیر مادر برای یک دوره‌ی پایه‌ی شش ماهه پس از زایمان خواهد بود.

کودکان بین ۶ ماهگی تا سه سالگی، باید دائماهر ماه وزن گردند، پس اگر در شاهد اضافه شدنم وزن کوذک نباشیم غیرعادی میباشد و باید پیگیری شود.( نکته قابل ذکر این است که وزن کودک باید با وزن قبلی خودش مقایسه شود و نه با وزن کودکان دیگر)ازعلل سو تغذیه در کودکان میتوان به رژیم غدایی نامناسب مشکلات گوارش و معده دیابت کمبود شیردهی به کودک و… اشاره کرد.

برای جلوگیری از سوء تغذیه کودکان میتوان از غذاهای کمکی استفاده نمود. معمولترین غذای مكمل شامل شیرخشك پر انرژی حاوی شیر، سویا و گندم می باشد,ولی لازم به ذکر است که همیشه تغذیه با شیر مادر مطلوب ترین ایمن ترین روش تغذیه شیرخواران برای جلوگیری از سو تغذیه می باشد.حساسترین شاخصی که در سوء تغذیه مورد توجه قرار میگیرد و عموما کاهش می‌ یابد  ,  کاهش شاخص قد میباشد.

تاثیرات سوء تغذیه کودکان

موارد زیر از جمله تاثیرات سوء تغذیه کودکان است:

کاهش توانایی‌های اجتماعی

اختلالات گوارشی و کبدی ، قلبی- عروقی ، دستگاه عصبی

کاهش هوش وعقب‌ماندگی ذهنی و

کاهش  وزن وحجم عضلات  بدن

و وقفه در سیر تکامل اختلال رشدی