ایدز که عامل آن ویروس HIV است در قرن 21 به یکی از محلک ترین بیماری های ویروسی تبدیل شده است و این نظر وجود دارد که دانشمندان با تحقیقات فراوان هنوز راهی برای درمان آن نیافته اند. در این مقاله جدیدترین و عجیب ترین راه درمان ایدز را بررسی می کنیم که این امید را به افراد مبتلا به ایدز می دهد که می توانند درمان شوند.
ایدز چیست؟
HIV یک ویروس نقص ایمنی انسانی است بدین معنی که انسان آن را از ژن پدر و مادر خویش به ارث نمیبرد و باید آن را در محیط کسب کند. ایدز نام بیماری می باشد که توسط ویروس HIV ایجاد می شود این ویروس در مایعات همورال بدن مانند خون و مایعات جنسی وجود دارد و انتقال آن فقط از این راه ها صورت می گیرد.
از جمله موارد انتقال ایدز:
- استفاده از سرنگ آلوده در افراد
- انتقال خون وفرآورده های خونی آلوده
- مادر به جنین
- مادر به نوزاد از طریق شیردهی که احتمال آن بسیار کمتر از موارد دیگر است
نکته ای که باید به آن توجه داشت این است که ایدز هیچگاه از راههای ارتباطی مانند دست دادن، رو بوسی سرفه ، نیش حشرات و… انتقال پیدا نمی کند.
اگر شما HIV داشته باشید شما یک عفونت دارید که به سیستم ایمنی شما آسیب می زند و سیستم ایمنی بدن را تضعیف می کند. در بیماری های دیگر سیستم ایمنی مانند سدی در مقابل انواع میکروب ها عمل کرده و آن ها را نابود می سازد اما سلول های هدف این ویروس خود سلول های سیستم ایمنی بدن می باشند. این ویروس با حمله به این سلول ها باعث کاهش ایمنی بدن می شود به گونه ای که بعد از مدتی فرد به علت ابتلا به ایدز جان خود را از دست نمی دهد بلکه به علت ابتلا به انواعی از بیماری ها که به علت ضعیف بودن سیستم ایمنی از بین نرفته اند جان خود را از دست می دهد. مرحله نهایی یک عفونت HIV است زمانی که سیستم ایمنی شما آسیب می بیند و بسیار ضعیف می شود.
سیستم دفاعی بدن
برای مبارزه با این گونه عفونت ها زمانی که مهاجمان بیگانه مانند باکتری ها و ویروس ها وارد بدن شما می شوند
سیستم دفاعی را فعال میکنند . سیستم ایمنی طیفی از سلول های مختلف را تشکیل می دهد که مهمترین آن گلبول های سفید یا WBC هستند.
یک نوع از گلبول سفید که لنفوسیت T نامیده میشود مهمترین نقش را در مقابله به انواع ویروس ها برعهده دارد به گونه ای که سلول های T سیستم ایمنی شما را تقویت می کنند و آنها با عفونت از دو راه واکنش می دهند.
اولین : سلول های لنفوسیت T کمکی ماده شیمیایی رها می کنند که گلبول های سفید دیگر را به سمت عفونت جذب می کند . این گلبول های سفید اضافی، جذب باکتری های مهاجم یا ویروس ها و همچنین دیگر سلول های عفونی می شوند.
دومین : سلول های T کمکی ماده شیمیایی رها میکنند که باعث می شود دیگر گلبول های سفید تکثیر شوند . این گلبول های سفید جدید علامت های می سازند که آنتی بادی ها نامیده می شوند که می توانند بعضی از مهاجمان بیگانه ی سرتاسر بدنتان را شناسایی کنند.
آنتی بادی یا پادتن ها جذب باکتری ها یا ویروس ها میشوند و علامت گذاری می کنند آنها را به عنوان هدف برای سیستم ایمنی مشخص می کند تا گلبول ها بتوانند آنها را بهتر نابود کنند.
ویروس به لنفوسیت هایTکه هدف های اولیه هستند،وارد می شود.ابتدا هر ویروس در داخل لنفوسیت کپی های زیادی از خودش می سازد.این ذرات ویروس ساخته شده ،لنفوسیت هایTآسیب دیده را ترک می کنند تا سلول های دیگر را آلوده کنند. در این زمان سلول هایTتوانایی خود را از دست می دهند تا از بدن در برابر عفونت دفاع کنند و می میرند.در این زمان HIV پخش می شود و لنفوسیت های T بیشتری را می کشد.سیستم ایمنی شما در حال ضعیف شدن است و کمک تمام لنفوسیت ها نابود می شوند.در این زمان است که نوع های دیگر میکروبها می توانند از بدن شما استفاده کنند تا از خودشان دفاع کنند و رشد کنند،این عفونت ها،عفونت های فرصت طلب نامیده می شوند.
بعضی از نشانه های معمول ایدز که مربوط به عفونت های فرصت طلب است،التهاب بافت پوششی مغز و نخاع شما است.سفالیست یا التهاب مغز نامیده می شود.
بیماری های تنفسی مانند ذات الریه و سل-بیماری های روده ای مانند اسهال مزمن که دلیل آن عفونت انگلی است و سرطان ها و تومور بدخیم بافت پیوندی عفونت لنفاوی و … که همگی به علت تضعیف سیستم ایمنی فرصت رشد و پیشرفت پیدا می کنند.
علایم ایدز
از نشانه های اولیه ورود ویروس به بدن:
- سردرد
- تب
- خستگی تمام وقت
- تورم غدد لنفاوی:غدد لنفاوی معمولا در اثر تماس بدن با یک باکتری یا ویروس، دچار ورم می شوند. در برخی قسمت های بدن، ورم غدد لنفاوی بیشتر دیده می شود مثل گردن، زیر بغل، زیر چانه و کشاله ران. موقع فشار دادن غدد احساس می کنید سفت هستند و یا حرکت نمی کنند.
- کهیر
کهیر می‌تواند به دلیل آزاد شدن هیستامین یا مواد شیمیایی دیگری در جریان خون توسط برخی سلول‌های خاص («ماست سل‌ها») بروز کند. این مواد باعث نشت مایعاتی از رگ‌های خونی زیر سطح پوست و تشکیل کهیر میشوند. تجمع مایع نشت کرده باعث ایجاد کهیر میشود.
کهیرها به چند دسته مختلف تقسیم میشوند:
کهیر حاد، کمتر ۶ هفته دوام داشته و معمولاً دلیل مشخصی دارد.
کهیر مزمن، بیش از ۶ هفته (و گاهی ماه‌ها یا سال‌ها) طول می‌کشد و می‌تواند دلیل مشخصی داشته یا نداشته باشد.
کهیر معمولی، به طور ناگهانی و به علت نامعلومی ظاهر میشود. معمولاً با همان سرعتی که ظاهر شد ناپدید میشود و سپس در جای دیگری از بدن بروز می‌کند و روزها یا هفته باقی می‌ماند.
- درد عضلات و مفاصل
- گلو درد
- خارش های پوست در بالا تنه که در ۲۰ تا ۵۰ درصد مبتلایان بروز خواهد کرد.
- کاهش وزن ناگهانی و نامشخص
- تعرق شبانه
- وجود لکه های قرمز بر روی پوست برای مدت طولانی
- عفونت های مخمری در گلو، واژن و دهان
- خونریزی بدون دلیل
- کبودی بدون دلیل
این علائم ممکن است چند روز تا چند هفته به طول بیانجامد. جالب است بدانید در این دوره تست‌های HIV نیز قادر به تشخیص بیماری نیستند. این در حالی است که فرد در این مرحله، ناقل بیماری محسوب شده و ویروس را به بدن افراد انتقال می‌دهد. از طرفی، افراد ممکن است 10 سال ناقل ویروس باشند و هیچ علائمی از خود نشان ندهند.
اگرچه معالجه ای برای HIV وجود ندارد ، اما داروهای ضدویروسی، می توانند کاهش دهند مقدارHIV در داخل بدن.
جلوگیری از ایدز و HIV
مشخص شدن روند ایدز به صورت ناگهانی و در آزمایش خون مشخص می شود و پس از آن گلبول ها به طور منظم با اجازه دکتر تست می شوند. اما معمولا تمام مراحلی که توسط پزشک پیشنهاد می شود برای کاهش روند پیشرفت بیماری می باشد و درمان قطعی برای ایدز وجود ندارد و معمولا بهترین روش جلوگیری از انتقال ویروس و ابتلا به ایدز می باشد.
ازجمله راه های جلوگیری از ایدز در سه دسته کلی است:
1.پیشگیری از عفونت های فرصت طلب در افراد آلوده به HIV
2.پیشگیری از عفونت HIV در گروه های در معرض خطر اتلا هستند
3.پیشگیری از عفونت HIV در جمعیت عمومی که نیازمند آگاهی و آموزش همگانی است
دسته اول:
مهمترین نتیجه آلودگی به HIV، بروز عفونت های فرصت طلب می باشد لذا باید از ورود یا عمل آنها جلوگیری شود.
الف– پیشگیری دارویی که زیر نظر پزشک صورت می گیرد
ب– واکسیناسیون
دسته دوم:
بعضی از افراد و گروه ها مثل معتادین تزریقی که سرنگ را چندین بار یا چند نفر استفاده میکنند، کارکنان بهداشتی درمانی و بیمارستان ها، نوزادان متولد شده از مادران HIV مثبت، مبتلایان به عفونت های آمیزشی و افراد با رفتارهای جنسی پرخطر در معرض خطر بالای آلودگی به HIV قرار دارند لذا:
الف– زنانی که HIV مثبت دارند باید تا حد امکان از باردار شدن خود جلوگیری کنند با این حال اگر خانم HIV مثبت باردار شود با تجویز داروهای ضد ویروسی خاص توسط پزشک در زمان بارداری سعی می شود از انتقال HIV به جنین وی جلوگیری شود. البته تجویز این داروها در زمان حاملگی همراه با خطراتی می باشد و جز دسته ممنوعه قرار میگیرند ، ضمن آنکه این داروها بسیار گران و کمیاب می باشند.
ب– کارکنان بهداشتی درمانی مثل کارکنان بیمارستان ها یکی از گروهای در معرض خطر آلودگی به HIV می باشند زیرا این افراد به طور مستقیم با اشیا نوک تیز آلوده و بیماران در ارتباط هستند لذا باید احتیاطات لازم صورت گیرد.
ج– دسته دیگر معتادین تزریقی می باشند که بدلیل استفاده مشترک از سرنگ و سوزن و رفتارهای پرخطر دیگر، منبع مهم آلودگی به HIV در کشور ها به شمار می روند لذا باید این افراد شناخته شده وپخش سرنگ و سوزن و کاندوم رایگان در بین آنها صورت گیرد.
د– عفونت های آمیزشی مثل سوزاک، سیفیلس و… خطر انتقال HIV و عفونت های دیگر را به دنبال دارد. از طرف دیگر درمان عفونت های آمیزشی خطر احتمال آلودگی به HIV را کم می کند. تشخیص و درمان کامل عفونتهای آمیزشی در مبتلایان به آنها یکی از مهمترین اقدامات پیشگیری از ایدز به شمار می رود.
دسته سوم:
الف– آموزش همگانی در مورد HIV و ایدز و رفتارهای پرخطر مرتبط با آن
ب– تأمین سلامت خون و فرآورده های خونی می شود به خصوص در مراکز انتقال خون و بیمارستان ها
کشف جدیدترین درمان برای ایدز
12 سال پیش طی یک اتفاق عجیب دانشمندان به چیز جالبی در زمینه میکروب شناسی دست یافتند که آنان را برای درمان یکی از محلک ترین ویروس ها و بیماری های جهان امیدوار ساخت. در آن زمان دانشمندان در حال درمان بیماری خاص یک بیمار به نام تیموتی ری براون بودند. این فرد سرطان لوسمی یا سرطان خون پیشرفته داشت و سلول های خونی او به شدت تغییر کرده بودند. بعد از آنکه چندین جلسه شیمی درمانی شدید برای درمان سرطان او به نتیجه ای نرسید پزشکان تصمیم به پیوند مغز استخوان برای این فرد رد آلمان گرفتند که بعد ها به بیمار برلین معروف شد اما زمانی که مغز استخوان او مورد آزمایش قرار گرفت دانشمندان پی بردند که که او یک جهش ژنتیکی در پروتئین CCR5 خود دارد. این پروتئین یک از پروتئین هایی است که در سیستم ایمنی بدن نقش دارد به گونه ای که این پروتئین روی سطح برخی از سلول های ایمنی بدن مخصوصا لنفوسیت ها T می نشیند و قدرت لنفوسیت را افزایش می دهد اما ویروس HIV از این پروتئین استفاده کرده و وارد سلول های ایمنی می شود و شروع به تکثیر خود می کند و از آنجایی که HIV دارای آنزیم رونوشت بردار معکوس است می تواند RNA را به DNA تبدیل کند و نسخه های زیادی از خود بسازد. اما زمانی که جهش در ژن سازنده این پروتئین وجود داشته باشد دیگر این ویروس نمی تواند به وسیله آن وارد سلول شود. لذا افرادی که این جهش را در ژن های خود دارند به افراد ضد ایدز معروف هستند.
پس از کشف این پروتئین و این ژن پژوهشگران درسدد برآمدند تا روشی درمانی را با کمک این ژن ابداع کنند. پس از انجام تحقیقات فراوان در این زمینه در سال 2016 اعلام شد که علاوه بر بیمار برلین بیماران دیگری هم وجود دارند که ضد ایدز هستند ولی درصد آنها بسیار کم است. در همان سال در نظریه محرمانه دیگری اعلام شد که چندین تحقیق درباره این افراد در حال انجام است و مغز افراد ضد ایدز را برای بررسی نتیجه به مغز استخوان افراد مبتلا به ایدز تزریق کرده اند. بعد از تزریق مغز استخوان شروع به فعالیت نموده بود و لنفوسیت هایی تولید می کرد که ضد ایدز بودند و در سطح خود نوع جهش یافته CCR5 را داشتند.
در نظریه محرمانه ای که در همان سال منتشر شد این جهش توسط دانشمندان به دلتا ۳۲ نامگذاری شد و از آن به بعد در سطح جهان بررسی و غربالگری برای پیدا کردن افراد با این جهش آغاز شد و در نتیجه در سال 2018 در ژورنال انگلستان و مرکز تحقیقات بریتانیا و مرکز سلامت جهانی اعلام شد 22000 نفر دارای این جهش یافته شده اند. و مراکز تحقیقاتی شروع به جمع آوری اطلاعات و پیدایش این افراد کردند.
پژوهشگران روند درمانی آزمایشی را آغاز کردند و ۳۸ بیمار مبتلا به ویروس HIV را مورد بررسی قرار دادند و مغز استخوان را از افراد ضد ایدز به افراد مبتلا انتقال دادند. روند درمانی تا حدی موفقیت آمیز بود تا اینکه بعد از مدتی چندین اتفاق ناخواسته روی داد. بعضی بیمارانی که مغز استخوان را از افراد ضد ایدز دریافت کرده بودند و درحال درمان بودند به علت سرطان جان خود را از دست دادند یا درمان نشدند و فقط 50 درصد افراد با موفقیت درمان شدند.
بعد از بررسی مشخص شد افرادی که درمان نشدند نوع خاصی از HIV به نام X4 را دارند که روند رشد آن بسیار سریع بوده و پروتئین هدف آن CXCR4 به جای CCR5 می باشد. و در صورتی که فرد این نوع ویروس را داشته باشد دیگر روند درمانی پیوند مغز استخوان کارآمد نیست زیرا هدف آن متفاوت است. و افرادی که به علت سرطان جان خود را از دست دادند ناسازگاری این ژن با ژنوم آنها بود.
با این حال این روش ها در سال های اخیر این امید را برای درمان ایدز در جوامع بشری ایجاد کرده است و دانشمندان اطمینان بیشتری برای یافتن درمان ایدز پیدا کرده اند.
نظرات کاربران